Στον περιβόητο Ιπποκράτειο Κώδικα αναφέρονται περισσότερες από 60 φαρμακευτικές χρήσεις του, ενώ στις ΗΠΑ το ελαιόλαδο απαντάται σε προθήκες φαρμακείων, ως φαρμακευτικό σκεύασμα.
Η ηγετική θέση του στο παγκόσμιο πρότυπο της μεσογειακής διατροφής οφείλεται κυρίως στην υψηλή περιεκτικότητά του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα (τα λεγόμενα «καλά λιπαρά»), σε αντιοξειδωτικές ουσίες και βιταμίνη Ε.
Χάρη στο ελαϊκό οξύ, που αφθονεί στο ελαιόλαδο, μειώνεται η κακή χοληστερίνη και αυξάνεται η καλή.
Οι φαινόλες και οι πολυφαινόλες –τα φυσικά αντιοξειδωτικά που περιέχει το ελαιόλαδο- έχουν αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες ενώ προστατεύουν τον ανθρώπινο οργανισμό από τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνες για τη διαδικασία της γήρανσης καθώς και για μια σειρά εκφυλιστικών παθήσεων: από καρδιαγγειακά νοσήματα και νόσο Alzheimer μέχρι διαβήτη, σκλήρυνση κατά πλάκας και καρκίνο.
Τέλος, το ελαιόλαδο, χάρη στις μαλακτικές, αντιφλεγμονώδεις, επουλωτικές και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, έχει αναγνωριστεί από τα αρχαία χρόνια ως ένα από τα καλύτερα φυτικά καλλυντικά.
